Пенсия алды яшендәге гражданнарны эшкә алганда дискриминациягә юл куймау мәсьәләсе буенча белешмәлек

Дискриминация астында кеше һәм гражданның, җенесенә, тән расасына, төсләренә, милләтенә, теленә, чыгышына, мөлкәткә, гаилә, социаль һәм вазифа хәленә, яше, яшәү урыннарына, дингә мөнәсәбәтенә, инануларына, иҗтимагый берләшмәләргә яки нинди дә булса социаль төркемнәргә кагылышлы хокуклары, ирекләре һәм законлы мәнфәгатьләрен бозу аңлашыла.

Дискриминация буларак карала алмый торган хәлләргә аерымлыклар, искәрмәләр, өстенлек бирү, шулай ук хезмәткәрләрнең хокукларын чикләү керә:

әлеге хезмәт төре Федераль законда билгеләнгән таләпләр белән билгеләнә, яки

дәүләт югары социаль һәм хокукый яклауга мохтаҗ затлар турында аерым кайгыртуга бәйле, яки

милли куркынычсызлыкны тәэмин итү, хезмәт ресурсларының оптималь балансын саклау, Россия Федерациясе гражданнарын эшкә урнаштыру буенча һәм дәүләтнең эчке һәм тышкы сәясәтенең башка мәсьәләләрен хәл итү максатларында закон нигезендә билгеләнгән

Беркем дә хезмәт хокуклары һәм ирекләрендә чикләнә яки нинди дә булса өстенлекләр ала, шул исәптән яше, шулай ук хезмәткәрнең эшлекле сыйфатларына бәйле булмаган башка шартларга бәйле була алмый (3 статья РФ ХК).

Шулай итеп, пенсия алды яшендәге гражданнарны эшкә алу кагыйдәләре башка хезмәткәрләрне эшкә кабул итү кагыйдәләреннән аерылып торырга тиеш түгел.

Эш бирүче вакантлы вазыйфага игълан ителүдә дәгъва кылучыларның яшенә карата таләпләрне күрсәтергә хокуклы түгел.

Эш бирүчеләргә буш эш урыннары яки вакантлы вазыйфалар турында мәгълүмат таратканда хокукларны турыдан – туры яки читләтеп чикләү, шул исәптән яше һәм шулай ук эшлекле сыйфатларга кагылмаган башка шартларга өстенлек бирү тыела («Россия Федерациясендә халыкны эш белән тәэмин итү турында»Россия Федерациясе Законының 25 статьясы).

Вакантлы вазыйфаны биләп торуга кандидатка билгеле бер чиктән артмаган яшь турындагы таләп дискриминацион булып тора.

Дискриминацион характердагы чикләүләрне үз эченә алган эшкә кабул итү турында игълан бастырган өчен эш бирүче административ җаваплылыкка тартылырга мөмкин.

Хезмәт законнары аерым гарантияләр һәм компенсацияләр һәм хезмәткәрнең яше арасында хокукларга бәйлелекне билгеләү мөмкинлеген күздә тотмый.

Гомуми кагыйдәләр буенча (аерым очраклардан тыш) Россия Федерациясе Хезмәт кодексы тарафыннан хезмәт килешүе төзү өчен иң чик яше билгеләнмәгән. Шуны истә тотарга кирәк: пенсия яшенә җиткән затлар белән хезмәт мөнәсәбәтләрен рәсмиләштерү гомуми тәртиптә башкарыла.

Эш бирүче гражданинның билгеле бер яшькә җитүе яки тиздән ирешүе белән нигезләнеп гражданинны эшкә алудан баш тартырга хокукы юк. Яше белән бәйле рәвештә эшкә алудан баш тарту дискриминация турында, хезмәт хокукларын чикләү турында сөйли.

Хезмәт килешүе төзүдән баш тарткан затның язмача таләбе буенча, эш бирүче мондый таләпне куйган көннән соң 7 эш көненнән дә соңга калмыйча язма рәвештә баш тартуның сәбәбен хәбәр итәргә тиеш. Хезмәт килешүен төзүдән баш тарткан өчен суд тәртибендә шикаять бирелергә мөмкин (РФ ТК 64 статьясы).

Россия Федерациясенең хезмәт законнары нигезендә рөхсәт ителми:

- пенсия алды, пенсия яшендәге гражданнар белән мәҗбүри ашыгыч хезмәт килешүе төзү;

- пенсия яшенә җиткән  яки пенсия билгеләнү белән  бәйле рәвештә хезмәткәрнең срогы чикләнмәгән хезмәт килешүен өзәргә яки аны ашыгыч хезмәт килешүенә алыштырырга.

Шулай ук предприятиедә хезмәткәрләр санын яки штатын кыскарту планлаштырылса, эштә калдыру өчен өстенлекле хокук, яшенә  карамастан, югарырак хезмәт җитештерүчәнлеге һәм квалификациясе булган хезмәткәрләргә булырга тиеш.

Дискриминациягә юл куйганда эш бирүче җаваплылыкка тартылырга мөмкин:

• административ. Дискриминацион характердагы чикләүләрне үз эченә алган эшкә кабул итү турында белдерүне бастырган, эш бирүчегә хезмәт килешүе төзүдән нигезсез баш тарткан, эш бирүче дискриминациясенең башка рәвешләрен керткән өчен һәм/яки аның вазыйфаи затлары административ штраф түләү рәвешендә җаваплылыкка тартылырга мөмкин;
• гражданлык-хокукый. Суд эш бирүчегә хокуклары бозылган хезмәткәргә мораль зыян өчен  компенсация билгеләргә мөмкин. Моннан тыш, суд эшкә алудан баш тартуны законсыз дип танырга һәм эш бирүчене граждан белән хезмәт килешүе төзергә мәҗбүр итәргә мөмкин.
• җинаятьчел. Дискриминацияләгән өчен гаепле вазыйфаи зат штрафка, мәҗбүри, төзәтү, мәҗбүри эшләргә хөкем ителергә мөмкин, шулай ук ул билгеле бер вазыйфаларны биләү хокукыннан мәхрүм ителергә яки билгеле бер эшчәнлек белән шөгыльләнү хокукыннан, ирегеннән мәхрүм ителергә мөмкин.